उजास ‘मेन्स्ट्रुअल हेल्थ एक्स्प्रेस’ आता गोव्यातही…

उजास हा आदित्य बिर्ला एज्युकेशन ट्रस्टचा एक उपक्रम आहे. मासिक पाळी आरोग्य आणि स्वच्छतेबद्दल जागरूकता वाढवण्याच्या त्याच्या ध्येयातील एक महत्त्वपूर्ण भाग आहे. उजासच्या संस्थापक सुश्री अद्वैतेशा बिर्ला यांच्या दूरदृष्टीतून निर्माण झालेला हा उपक्रम गोव्यात सकारात्मक बदल आणि सक्षमीकरण आणण्यासाठी पुढे आला आहे.

सह्याद्री फाऊंडेशन या प्रतिष्ठित स्थानिक एनजीओ भागीदारासोबत सहकार्य करून, उजासने आपल्या सहभागाचा पहिला टप्पा सुरू केला आहे. याद्वारे गोव्यातील स्थानिक शाळा, महाविद्यालये आणि समाजातील किशोरवयीन मुली आणि महिला यांच्यापर्यंत पोहोचणार आहे . गोव्यातील सह्याद्री फाऊंडेशनच्या माध्यमातून समाजासोबत काम करण्याची उजासची अटळ बांधिलकी दर्शवणारी ही धोरणात्मक भागीदारी वर्षभर चालणाऱ्या मोहिमेची सुरुवात आहे. एकत्रितपणे, संपूर्ण प्रदेशात सक्रियपणे जागरूकता आणणे, निषिद्धांचे उच्चाटन करणे आणि मासिक पाळीच्या आरोग्य आणि स्वच्छतेबद्दल सकारात्मकतेला प्रोत्साहन देणे हे यामागचे ध्येय आहे.

हा उपक्रम राबवत असतानाच उजास राज्यातील विविध संस्कृती, प्रथा आणि मासिक पाळीच्या सभोवतालच्या मतांबद्दल डेटादेखील गोळा करेल. व्यावहारिक उपाय करण्यासाठी आणि गरिबीवर तोडगा काढण्यासाठी तशेच मासिक पाळीशी संबंधित मिथक आणि कलंकांना आव्हान देण्यासाठी या डेटाचे सखोल विश्लेषण केले जाईल. जसजसे वर्ष उलगडत जाईल तसतसे या मोहिमेचा प्रभाव सखोल होईल अपेक्षा आहे, ज्यामुळे गोवा आणि त्याच्या विविध शहरांमधील मासिक पाळीच्या आरोग्यावर कायमची छाप पडेल.

‘उजास मेन्स्ट्रुअल हेल्थ एक्स्प्रेस’ हा एक अनोखा उपक्रम आहे. भारतातील अशा प्रकारचा पहिलाच उपक्रम आहे, ज्याची रचना २०,००० किलोमीटरहून अधिक पसरलेली २५ राज्ये आणि १०७ शहरे कव्हर करण्यासाठी केली गेली आहे. या उपक्रमाच्या केंद्रस्थानी खास डिझाइन केलेली मासिक पाळी आरोग्य एक्सप्रेस व्हॅन आहे, जी विविध प्रदेश आणि समाजांमध्ये प्रवास करेल आणि मासिक पाळीच्या सभोवतालच्या संस्कृती, पद्धती आणि विश्वासांच्या समृद्ध टेपेस्ट्रीमध्ये माहिती मिळविण्यासाठी स्थानिक स्वयंसेवी संस्थांशी संलग्न असेल.

या व्यापक मोहिमेचा भाग म्हणून स्थानिक स्वयंसेवी संस्थांच्या सहकार्याने २५०,००० पेक्षा जास्त मासिक पाळी पॅड्सचे वितरण करणे या हे उपक्रमाचे उद्दिष्ट आहे. मासिक पाळीच्या आरोग्यविषयक आव्हानांना तोंड देण्यासाठी महिलांचे सक्षमीकरण आणि समुदायांमध्ये सकारात्मक प्रभाव निर्माण करण्यासाठी उजासची अटल वचनबद्धता यातून दिसून येते.

या उपक्रमाबाबत बोलताना उजासच्या संस्थापक डॉ. अद्वैतेशा बिर्ला म्हणाल्या की, “उजास मेन्स्ट्रुअल हेल्थ एक्स्प्रेस ही केवळ व्हॅन नाही; ती बदलाचे प्रतीक आहे, अडथळे दूर करते आणि अशा समाजाला प्रोत्साहन देते जिथे मासिक पाळी आरोग्य हा अधिकार आहे, निषिद्ध नाही. गोव्यात आम्ही मासिक पाळी आरोग्य आणि स्वच्छता संवादात्मक पथनाट्यांद्वारे आणि प्रशिक्षित व्यावसायिकांद्वारे माहितीपूर्ण जागरुकता कार्यशाळा याद्वारे शाळा आणि समाजापर्यंत पोहोचलो आहोत. हा उपक्रम गोव्यात आणताना आणि आमचे ध्येय पुढे नेण्यासाठी स्थानिकांचा सहभाग असल्याचे सांगताना आम्हाला आनंद होत आहे. शाळेतील मुलींशी आमच्या संभाषणातून आम्ही हे ओळखले आहे की गोव्यातही स्वयंपाकघरात न जाणे किंवा भांड्याला हात न लावणे यासारख्या प्रथा काही घरांमध्ये पाळल्या जातात.”

प्रसारमाध्यम, नेते आणि जनतेने या उपक्रमाला पाठिंबा देण्यासाठी आणि मासिक पाळी आरोग्य आणि स्वच्छतेबद्दल अधिक माहितीपूर्ण, जागरूक आणि समर्थन देणारा समाज निर्माण करण्यासाठी हातभार लावावा, असे आवाहन उजासने केले आहे.